Home Notisia Governu Lansa Relatóriu Populasaun Juventude, 33,6% Joven Dezempregu, Impaktu Mos Hosi Kaben...

Governu Lansa Relatóriu Populasaun Juventude, 33,6% Joven Dezempregu, Impaktu Mos Hosi Kaben Sedu – koresaun

1026
0
Governu lansa relatoriu esplozaun juvenil. [Foto: Silvino | 28.04.2022]

Reportajen Silvino Freitas

Governu liu hosi Ministériu Finansas  hamutuk ho parseiru dezenvolvimentu internasionál, lansa relatóriu “Timor-Leste nia populasaun juventude, dezafiu empregu hosi Esplozaun Juveníl” ne’ebé hakerek hosi peskizadór Universidade Monash Australia, hodi nune bele ajuda estadu loke kampu traballu ba joven sira, no ajuda joven sira hodi kria kampu traballu rasik.

Tuir Peskizadór, Brett Inder professor hosi Monash University hateten rezultadu hosi peskiza iha relatóriu ne’e hatudu katak joven barak la iha servisu, no barak hosi estudante universidade sira ne’ebé remata nia estudu la hetan servisu.

“Joven barak mak husik nia eskola hodi fila ba halo toos no natar maibé métodu agrikultura ne’ebé sira uza ho tradisionál, no halo sira rendimentu ki’ik tebes iha merkadu, ho ida ne’e halo hau preokupa tebes tamba joven sira la hetan servisu no seluk fali halo hau kontente uitoan mak iha joven balun ne’ebé uza rekursu ne’ebé uitoan, hodi hala’o sira nia servisu buka osan” dehan peskizadór Brett iha Timor Plaza, (28/04).

Nia dehan iha relatóriu barak nia hakerek ona kona ba dezenvolvimentu iha Timor-Leste, maibe iha relatóriu ida ne’e fokus liu ba vida joven sira nian no nia mos koalia ona ho joven sira, atu aprende kona ba situasaun loloos ne’ebé sira hasoru, iha relatóriu ne’e mos rekomenda ba governo atu tau atensaun ba joven sira nia moris.

“Hau mos ko’alia ho joven barak wainhira lao iha dalan, hau para hodi koalia barak ho sira, hau aprende mos barak ho sira” nia dehan.

Fatin hanesan Ministru Finansas, Rui Gomes hateten relatoriu peskiza hosi Monash University kona ba Esplozaun Juvenil ne’e kompresivu tebes tamba kontein ho situasaun faktual kona empregu ba joven sira iha Timor Leste, no koalia mos kona ba oportunidade empregu ne’ebé iha no oinsa atu ajuda timoroan sira asesu ba empregu.

“Iha prinsípiu relatóriu ida ne’e nia Informasaun ne’e badak no diak tebes kuandu ita haree estrutura demografia timor leste nian, haree hosi piramida otas katak ita nia populasaun barak tebes mak ho otas nurak ka sei klosan, grupu idade servisu entre idade 15 too 25 no tuir dadus hosi sensu 2015 hatudu 37%” dehan Rui Gomes liuhosi nia diskursu iha ambitu lansamentu livru iha Timor Plaza.

Nia fundamenta relatóriu peskiza ne’e relevante tebes ba kontestu Timor Leste no alerta ba ita hotu katak, enkuantu ita seidauk halo melloramentu ba ita nia ekonomia nivel edukasaun no saude la di’ak maka relatóriu ida ne’e, maka relatóriu Esplozaun Juvenil ida sai dezvantajen boot ba Timor Leste.

“Ita hatene katak ita nia joven sira agora ne’e buka kaben lalais hodi hetan oan no oan sira ne’e fo ba inan aman mak tau matan, nunee nia depedensia ne’e ass tebes tamba ita nia atetude, tuir mai maka wainhira joven sira baral liu iha populasaun mak sei aumenta pezu ida makaas ba servisu publiku liu liu iha edukasaun, saude, ai-han ho mos hela fatin uma bele kiik maibe ema ne’ebé hela ba ne’e barak tebes nunee bele transmiti moras oinoin, seluk mos maka dezempregu iha relatorio ne’e rasik hatudu dezempregu hosi joven ne’e iha 33,6% ida ne’e hatudu taxa ida ke boot tebes” nia konklui.

Print Friendly, PDF & Email

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here