Reportazen Zevonia Vieira
Organizasaun sosiedade sivil FHDA (CODIVA) ho ARCOIRIS asina akordu parseria ho UN Women, liuhusi programa Inisiativa Spotlight apoiu husi Uñião Europeia iha Timor-Leste, hodi promove asistensia ba sobreviente violénsia bazeia ba jéneru ne’ebé asesivel liutan no avansa direitu hanesan ba feto no labarik feto sira hotu, lahare ba sira nia orientasaun seksual no identidade jéneru.
Liu hosi komunikadu imprensa ne’ebe Neon Metin asesu informa katak parseria ne’e sei avansa liutan esforsu organizasaun CODIVA no ARCOIRIS nian, hamutuk ho nia parseiru sira atu redus diskriminasaun hasoru membru komunidade LGBTIQ+ sira no kria suporta ba asesibilidade ida ne’ebé ekilibriu ba sovrevivente sira atu labele husik hela ema ida iha kotuk.
Akordu parseria ba implementasaun servisu hamutuk ho durasaun tinan ida ne’e, sei haré liu atividade alvu sira ne’ebé sei foka liu ba obejetivu atu atinji rezultadu iha areia hasa’e koñesementu no kapasidade membru komunidade LGBTIQ nian kona ba direitu, inklui lei no politika sira, hasa’e konsiensia ba direitu mebru komunidade LGBTI nian ba iha servisu atendimentu públiku sira hodi suporta sobrevivente sira husi violénsia bazeia ba jéneru no haforsa liutan CODIVA no ARCOIRIS nia membru sira nia kapasidade, atu habelar liutan promosaun ba direitu komunidade LGBTIQ nian, iha nivel nasional no munisipiu, inklui kria koneksaun ho ministerio relevante sira no edifisiu Provedoria ba Direitu Umanu no Justisa nian, hodi asegura polítika no regulamentu sira.
Liu hosi asina karta akordu parsera ho UN Women, Embaixzdor Uñião Europeia iha Timor-Leste, Andrew Jacobs hateten Spotlight financia husi União Europeia ba tinan 3 ho totál orsamentu hamutuk 15 milloins dolares amerikanu, atu ajuda governu no sosiedade sivíl hodi aselera esforsu ba hapara violénsia kontra feto no labarik-feto sira, hanesan parte husi vizaun global atu atinji ODS #5 kona ba Igualdade Jéneru no nia terjetu ba hapara violénsia kontra feto no labarik-feto sira iha tinan 2030.
“Uñião Europeia iha komitmentu forte ba igualdade no naun-diskriminasaun ba ema hotu nia direitu, la hare ba sira nia orientasaun seksual identidade jéneru, atu goja sira nia direitu no livre husi diskriminasaun no violensia. Hau kontente liuhusi Inisiativa Spotlight atu suporta servisu CODIVA no ARCOIRIS nian. Organizasaun sira ne’e hala’o papel ne’ebé susar atu deskreve ba suporta komunidade LGBTIQ+ iha Timor-Leste,” hatete embaixador Uñião Europeia iha Timor-Leste, Andrew Jacobs, 05/11.
Ho akordu ida ne’e, UN Women aloka osan ho montante milloins 60.000 dolares amerikanu diretamente ba CODIVA no ARCOIRIS no sei oferese asisténsia tékniku hodi suporta organizasaun rua ne’e ba implementasaun atividade alvu sira ne’ebé identifika ona husi fulan Novembru 2020 – Outubru 2021.
Iha fatin hanesan Xefe Edifisiu UN Women, Sunita Caminha iha ninia intervensaun hatete, “UN Women kongratula CODIVA no ARCOIRIS ba sira nia servisu besik tinan 10 resin ona hodi hasa’e visibilidade no asegura katak komunidade LGBTIQ+ sira iha Timor-Leste bele goza sira nia direitu fundamental no moris livre husi violénsia, ne’ebé Alinea ho Timor-Leste nia lei no politika sira.”
Iha Timor-Leste, dezafiu ba violénsia hasoru feto no labarik-feto sei aas no komunidade LGBTIQ sira sei hasoru risku aas liu komunidade heteroseksuál tanba diskriminasaun ne’ebé sira hasoru bazeia ba sira nia jéneru no orientasaun seksúal. Hodi suporta Timor-Leste nia esforsu ne’ebé la’o hela atu prevene violénsia hasoru feto no labarik-feto sira molok akontese, no asegura resposta multi-setorál sira hodi suporta sobrevivente ba violénsia doméstika sira no violénsia sira ne’ebé komete husi parseiru íntimu sira, Uñiao Europeia halo parseria ho ONU Timor-Leste dezenvolve Inisiativa Spotlight hamutuk ho governu Timor-Leste liu husi lideransa Sekretaria Estadu ba Igualdade no Inklusaun no parseiru lubuk boot ida husi sosiedade sivil.
Ho fo apresiasaun ba suporta husi Uñiao Europeia no UN Women, reprezentante organizasaun sosiedade sivil ARCOIRIS Sra. Iram Saeed hatete, “ARCOIRIS organizasaun ida ne’ebé ki’ik, maiba iha vizaun bot. Ho suporta ida ne’e ami sei servisu maka’as liu tan atu labele husik hela ema ida iha kotuk.”
Inisiativa Spotlight hanesan parseiru plurianuál entre União Europeia no Nasoins Unidas, ho ninia investimentu globál hamutuk milloins 550 dolares amerikanu, ho objetivu atu halakon forma oioin husi violénsia hasoru feto no labarik-feto iha tinan 2030.