
Reportajen Filomena da Conceição
Tempu udan ne’ebe akontese fo impaktu ba prosesu aprendizajen iha area rural, liu-liu iha Eskola Básico Filial Sao Joao de Brito Católico Bualale-Quelicai.
Bainhira jornalista Neon Metin halo entrevista ho Koordenadór Eskola Básico Filial Sao Joao de Brito Católico Bualale-Quelcai, Evangelino Freitas hateten estudante sira husi eskola refere, laiha prosesu aprendizajen iha tempu udan, tanba kondisaun eskola la sufisiente ba estudante sira atu simu matéria husi professor sira.
“Ami nia eskola ida ne’e, enfrenta problema barak liu-liu kondisaun eskola tanba daudaun ne’e tama ona tempu udan, no bainhira udan mai, ami nia estudante sira labele hala’o prosesu aprendizajen tanba kondisaun eskola la di’ak, no udan tama hotu iha sala laran, no kondisaun eskola daudaun ne’e hahu atu monu, ida nee fo ameasa boot ba ami nia estudantes sira nia vida”, dehan Evangelino ba Neometin iha edifício eskola EBC Bualale, Quelicai- Baucau, sesta-15/03.
Nia haktuir udan kuandu mai, estudante sira husi 1° ano to’o 6° ano professores halibur hamutuk sira, hodi hamahan sira iha fatin ne’ebé seguru, hafoin udan remata mak foin bele tuir fali prosesu aprendizajen tanba udan nalihun de’it iha sala laran.
Nia salienta, sente triste ba preokupasaun hirak ne’ebé estudante sira enfrenta durante ne’e, tanba governu bele ko’alia kona-ba kualidade edukasaun ba estudante sira maibé, kondisaun eskola ne’ebé la di’ak, estudante sira mós susar tebes atu hetan kualidade edukasaun ne’ebé diak husi professor sira.
“Foin dadaun ami halo ona enkontru ho komunidade, no hau rasik hato’o ona preokupasaun ida ne’e ba padre paróquia Quelicai no to’o ona ba departamentu Edukasaun dioceses Baucau, maibé sira promete deit katak sei hadia, maibé ami seidauk too agora seidauk iha resultado”, dehan Nia
Nia esplika, kondisaun eskola refere aat iha tinak naruk ona, no problema hirak ne’e, hato’o bei-beik ba paroquia Quelcai maibé seidauk hetan desizaun ruma husi departamentu dioseze Baucau, tanba ne’e, nia rekomenda ba governu liu-liu ba parte relevante sira atu bele tau matan ba sira nia preokupasaun refere.
Iha fatin hanesan estudante Ótilia Freitas sente triste ho kondisaun hirak ne’ebé sira enfrenta durante ne’e, tanba labele aprende ho diak iha tempu udan.
“Sente triste tebes tanba ami lá bele simu materia ho diak husi professor sira iha tempu udan, tanba udan tama hotu iha ami nia sala laran, no udan kuandu mai professor sira haruka ami estudante sira hamutuk deit iha sala ida, tanba sala hotu bee tama”, dehan Ótelia
Nune’e mós , estudante Zenisio Freitas salienta tan katak, kondisaun eskola oras daudaun ne’e hasoru risku, laiha prosesu aprendizajen ho diak iha tempu udan no eskola hirak ne’e hahu nakfera ona.
“Ami nia eskola ida ne’e kondisaun la diak tanba tinan-tinan udan mai, ami lábele simu materia husi professor sira, no durante loron hirak nia laran udan mai hela de’it, entaun ami nia professor sira la bele fo materia mai ami, tanba de’it kondisaun eskola, no daudaun ne’e ami nia eskola mós hahu nakfera ona”, dehan Zenisio
Eskola EBC, Bualale harii husi kompañia Gunu kiza , iha tinan 1986 no hetan reabilitasaun husi organização Noun Governamental (NGO), Australia iha 2002 too ohin loron. Alinde ne’e, totál estudante husi eskola refere hamutuk 69 no totál profesores hamutuk nain (5), permanente nain 3, no kontratadu nain 2, no nain ida mak labele kontinua nia knaar tanba kontratu termina iha tinan 2023.
Entretantu notisia ne’e publika Neon-metin koko konfirma, ho Padre paroquia Quelcai maibé la konsege hetan resposta tanba okupadu.








