Reportajen David da Costa
Ekipa konjunta liu husi Servisu Informasaun Polisa (SIP), Departamentu investigasaun kriminal (DIK), Unidade Polisia Fronteira (UPF), Unidade Falintil (UF) no Forsa Aero Lijeira, ohin kaptura ativista direitus umanus Nelson Roldão, tanba deskonfia lori atributu Papua nian iha aero portu internasional Nicolao Lobato, tanba ne’e Defensor Direitus Umanus husu ba komandu PNTL, atu liberta imediatamente ativista direitus umanus Nelson Roldão.
Porta Voz Rede Defensor Direitus Umanus (RDDU) Amandina Da Silva, hateten, Iha loron Segunda Feira, 2 Setembru 2024, mais ou menus oras tuku 12: 00 Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL) ne’ebe destakadu iha aero portu internasional Nicolao Lobato halo kapturasaun ba atvista Direitus Umanus Nelson Roldão Xavier.
Tuir kronolojia, kolega nain rua ho Naran Lorico no Nelson akompaiña kolega husi Papua ida ne’ebe ba aero portu Internasional Nicolao Lobato atu fila ba Indonesia. Kolega Papua ne’e mai Timor-Leste hodi tuir formasaun Diplomata nian ne’ebe oferese hosi Diplomacy Training Program (DTP).
Wainhira to’o iha Aero portu no kolega Papua ne’e tama ona ba iha imigrasaun atu sa’e ba aviao Citilink, Nelson ho Lorico fila fali, maibé to’o iha portaun atu selu tikete parkir nian, Polisia sira ho farda sivil ho sira ne’ebe servisu iha loket lakohi loke odamatan atu Nelson sai, no bainhira Nelson sai, Polisia lubuk ho farda sivil duni nia no sena pistola hodi ameasa Nelson no kaptura nia. Polisia halo kapturasaun ba Nelson tanba nia tara pasta ho koor bandeira ne’ebe hanesan ho Bandeira Papua Oeste, materia ida ne’ebe la tama iha materia krime tuir Kodigu Penal Timor-Leste.
Relasiona ho aktus ne’e, hosi Rede Defensor Direitus Humanus konsidera detensaun no ato Polisia nian hasoru Nelson nu’udar kapturasaun arbritraria, ilegal tanba la tuir prisipiu direitus umanus no konstituisaun RDTL hanesan estipula iha artigu 10, alinea 1, ne’ebe haktuir katak Republika Demokratika Timor-Leste mos solidáriu ho povu hotu-hotu ne’ebe luta ba libertasaun nasional. Alinea 2, Republika DemokratikaTimor-Leste fo azilu politiku, tuir lei haruka, ba ema rai seluk sira ne’ebe presegidu tanba sira nia luta ba libertasaun Nasional no sosial, defesa ba direitus umanus, demokrasia no dame.
“Tanba ne’e urjentimente ami ejiji ba Komandu Polisia Nasional Timor-Leste atu liberta imediatamente ativista direitus umansu Nelson Roldão,” Dehan Portavos Defensor Direitus Umanus Amandina Da Silva liuhusi komferénsia Imprensa iha HAK Farol, Segunda 2/09.
Nune’e mós sira ezije ba PDHJ hanesan Instituisaun uniku Direitus Umanus iha Timor-Leste ne’ebe iha knaar boot atu proteje sidadaun sira ne’ebe nia direitu violadu no opresivu iha rai laran. Ejiji komunidade internaisonal atu foti asaun urjentemente ba Estadu Timor-Leste liu husi Instituisaun Seguransa (PNTL) ne’ebe halo ona kapturasaun ba ativista Direitus Umanus, Nelson Roldão.
Husu ba komandu PNTL atu fo sansaun disiplinar ba pesoal sira ne’ebe halo kapturasaun ilegal no viola direitu sidadaun nian no halo violasaun ba Konstituisaun RDTL. No Husu ba Estadu Timor-Leste atu garante PNTL hodi obedese ba Konstituisaun RDTL no evita atu servi UUD 45 no Konstituisaun rai seluk nian.
Husu ba PNTL atu tenke hatene defini sasan krime tuir Kodigo Penal RDTL nian ho materia sira ba solidariedade internasional tuir Konstituisaun RDTL.
Papa nia vizita ba Timor-Leste hela de’it semana ida, no governu Timor-Leste fó sai ona alerta sira kona-ba movimentu pró-Papua Osidentál, hodi klasifika hanesan ameasa ida ba seguransa nasionál. Movimentu solidariedade nian kategoriza ona hanesan ameasa seguransa nian duké hanesan aktu solidariedade nian.








