
Reportajen Umbelina dos Reis
Sekretáriu Jerál Komisaun Nasionál UNESCO Timor-Leste, Francisco Barreto liu hosi workshop ho tema “Kualidade Edukasaun ba Istória no Paz iha Timor-Leste” hateten, objetivu hosi sorumutu ne’e atu hasa’e koñesimentu no kontextu professór sira nia kapasidade konaba istória nasionál hodi hanorin ho abilidade pedagójiku.
Sekretáriu Jerál UNESCO hateten, ohin loron professores hamutuk na’in 101 hosi eskola 50, hosi nivel ensinu báziku, sekundáriu no ensinu tekniku vokasionál, hosi munisipiu Dili ne’ebé Ministériu Edukasaun nomeia iha rede estudu ba professores istória nian.
Nia hato’o agradesimentu ba profesores sira ne’ebé tuir eventu importante refere. Nia dehan, Timor-Leste nasaun ne’ebé mais joven iha Ázia no marka nia aniversáriu ba dala-20 hafoin restaurasaun independénsia iha tinan 2022. Timor-Leste mós halo ona kongresu interogativu ba dezenvolvimentu sosial, edukasaun, saúde, no saneamentu, maibé sei mosu istória konaba kolonializmu, konflitu, violénsia polítika, nune’e Timor-Leste sei hasoru dezafiu barak hodi atinji paz.
Nia dehan, edukasaun ne’e papél importante ba estudante no joven sira hodi avansa okorénsia sosial no konfiansa iha komunidade, iha nivel munisipal no nivel nasionál hodi kontribui pozitivamente rekonsiliasaun konkretu no paz. “Selae komprensaun ne’ebé los konaba pasadu ita nia sosiedade mós la la’o ba oin li-liu istória Timor nian.”
Nia akresenta, nu’udar partisipante fornesedór edukasaun nian, papel manorin istória nian importante tebes, maibé dala barak profesór sira hasoru dezafius barak hodi atinji edukasaun kualidade konaba istória nian, sira sente aan ladun matenek no abilidade ba material sira ne’ebé presija atu hanorin. “Tanba ne’e tenki iha formuláriu barak liu tan ba profesores sira atu harii sira nia kapasidade liu hosi formasaun no semináriu sira hanesan ne’e hodi aumenta sira nia koñesimentu ba istória nian.”
Nia hato’o ba profesores sira atu liu hosi workshop loron rua ne’e bele hakle’an liu tan manorin sira nia kapasidade no abilidade hodi honorin estudante sira ho di’ak konaba istória edukasaun kualidade ba paz no domin iha sira nia eskola.
Programa formasaun ne’e ba dala rua ona, primeiru mak iha fulan juñu tinan 2022 ho profesores hamutuk 26, hosi eskola munisipiu 13.








