Reportajen David da Costa
Reprezentante Organizasaun Mundiál Saude (OMS) Arvind Mathur, hateten, OSM apresia ba esforsu Governu no lideransa Timor-Leste nian ne’ebé foku ba saúde públiku, Tanba dadun ne’e Timor liver ona husi moras Rubella no OMS mós sei hamutuk ho governu no lideransa Timor-Leste hodi esforsu atu halo lakon tan moras sira seluk.
“Hakarak atu deklara Timor Leste ofisialmente ita elimina ona moras Rubella, agora daudaun hamutuk ho ita nia lideransa sira, ita hotu esforsu mós iha hela prosesu atu halakon mós sarampo, nomita mós halakon ona moras sira seluk inklui Tetanus Neonatrum,” informa Reprezentante OMS iha Timor-Leste, Arvind Mathur ba jornaliata sira hafoin remata enkontru ho Prezidente Republika José Ramos-Horta, iha Palásiu Prezidensial Bairo-Pite, Kuarta 6/09.
Nune’e mós OMS fó obrigadu ba média sira, tanba Media nia papél ne’e importante tebe-tebes hodi fahe mensajen importante sira kona-ba saude nian ba komunidade sira. No OMS mós prontu nafatin atu servisu hamutuk ho média sira iha asuntu saúde nian hodi halo promosaun ba saúde nomós promove estilu moras ne’ebé saudavel ba ema hotu iha Timor Leste.
Alende ne’e mós, Nia ko’alia ohin hasoru malu ho Prezidente Repúblika (PR) José Ramos-Horta hodi ko’alia eventu ne’ebé sei mai, assembleia jerál Nasaun Unidas nian ba dala-78 ne’ebé sei akontese iha Nova Iorke no sei partesipa husi Prezidente Republika Timor-Leste, hodi ko’alia kona-ba lideransa nian maibé haree liu ba iha aproximasaun integradu hodi elimina moras sira.
No iha assembleia jerál ne’e rasik sei iha eventu saúde haat ne’ebé importante tebe-tebes hodi ko’alia iha Nova Iorke, sei ko’alia kona-ba Covid-19, kobertura saúde universál, kombate tuberkoluse, no lideransa. Nomós esforsu nasaun sira nian ba iha eliminasaun ba moras sira ne’ebé bele prevene, ne’ebé Timor Leste mós iha papél importante tebe-tebes tanba durante ne’e Timor Leste hatudu ona atinjimentu di’ak tebe-tebes hodi halo eliminasaun ba moras balun.
“Xefe Estadu mós konkorda ona katak nia sei partisipa iha sesaun lideransa nian, haree liu ba iha aproximasaun integradu hodi elimina moras sira,” dehan dehan.
Nia haktuir, iha eventu ne’eba mós sei partisipa husi Ministru Saúde sira husi nasaun barak inklui mós Timor Leste, iha ne’ebá sei ko’alia kona-ba servisu ba iha eliminasaun moras sira maka hnnesan sarampo, moras transmisaun liu husi seksuál sira HIV-SIDA nune’e mós moras sira seluk ne’ebé foku mós hanesan inan ho oan nian, prevensaun ba inan isin rua no labarik.
Nune’e mós, assembleia Jerál iha Nova Iorke ne’e sei diskute mós kona-ba Objetivu Dezenvolvimentu Sustentavel, nomós iha assembleia Jerál ne’e OMS mós sei organiza kona-ba Prevensaun ba moras la hada’et. No Reprezentante OMS sente kontente tebes Tanba iha enkontru ne’ebé sei akontese iha assembleia jerál ne’e, sei partisipasaun husi Xefe Estadu José Ramos-Horta.
“Ha’u mós ko’alia kona-ba importánsia aproximasaun prevensaun katak prevensaun mak dalan ida di’ak liu, ita prevene moras sira, ita promove dieta ne’ebé saudavel, prevene moras sira hanesan susuk, moras la hada’et sira ne’ebé mai husi hanesan masin midar, no buat midar sira ne’ebé bele kauza moras ba ema nia isin ida ne’e mós parte husi ami nia diskusaun ohin loron nian, no mós tabaku ne’ebé ita bele prevene hodi labele kauza moras ba ita nia maluk sira,” nia esplika.
