Reportajen Juvinal Cabral
Relasiona ho pasiente ida ne’ebe tara an iha Ospital Nasional Guido Valadares, no sai viral iha sosiál media, nune familia matebian haktuir liuhusi konferénsia katak akontesimentu tara-an HNGV, tuir kronolojia matebian Marcal Maya mai husi munisipiu Ermera, postu administrativu Letefoho nia moras iha uma kuaze fulan ida, lori mai HNGV halo tratamentu saude semana rua no ohin dader hakotu nia iis ho tara an iha hariis fatin unidade medisina interna geral.
Familia matebian esplika moras ne’ebe nia sofre moras hepatitis, iha ninia pulmaun ho ninia aten, depois mos moras sira seluk iha ninia kabun abdomen mak bubu, soe bee boot labele, soe bee kiik mak bele.
“Nia la han, hemu deit bee hanesan ne’e la aguenta hein atu halo operasaun, tuir mediku sira atu haree kona-ba motivu moras ne’e, maibe nia kala rona horisehik doutor sira dehan, nia labele halo operasaun tanba ninia moras ne’e ita bele dehan grave tebes, liuliu iha parte pulmaun. Entaun ha’u hanoin atu familia sira buka halo nusa nia bele lori fila fali ba nia fatin, ba knua ba nia uma. Ne’e mak horseik ami hanoin hela, nune’e nia kala rona informasaun sira ne’e, karik hanoin ohin la sala tuku 06:00 otl, nia ba hariis fatin, odamatan metin tiha nia hasai fali kalsa tali kesi hodi tara an, dehan familia matebian Miguel Maya iha mortuario HNGV 25/09/2024.”
Familia ne’e haforsa katak nia oho an tanba hanoin barak, laos kestaun seluk no dotor sira halo atendimentu ho diak.
Familia matebian ne’e mos asina ona konkordánsia ho polisia investigasaun Forensik, bele halo autópsia, maibe nia moras grave relasaun nia moras kala nia rona dehan labele ona, konta de’it mate normal laos tanba motivu ema ruma mak halo, ho obriga mak nia ba tara ka ne’e la iha.
Iha sorin seluk Diretór Apoiu Diagnóstiku no Terapeuta HNGV, Vidal de Jesus Lopes hateten, atu klarifika ba públiku katak pasiente mane ida 38 anos, husi Ermera los duni pasiente ne’e tara an
“Ami atu esplika kronologia loloos bazeia ba investigasaun ne’ebe mak ami halo husi internal hospital nian pasiente ne’e mane 38 anos husi Ermera nia mai hospital ne’e duni tanba nia moras problema ho aten nia mai baixa 11 dias nia mai baixa iha dia 14 ne’e problema aten, dehan Diretór Vidal iha sala enkontru”
Vidal esplika pasiente ne’e baixa, nia motivu tara an seidauk hatene lolos, iha prosesu investigasaun laran parte relevante sira mak servisu, atu hatene motivu loloos husi tara an ne’e
“Ami atu hateten kronolojia moras ate nia tara an katak nia mai 11 dias, depois de halo investigasaun sites sca nia rezultadu deteta duni katak, nia moras problema ho aten no halo tratamentu bazeia ba diagnosa ne’ebe mak iha”
“Nia tara an ida ne’e depende nia pezu tanba nia tara an modelu ida hanesan ne’e kesi ba nia kakorok, kuandu halo depresaun ba nia koluna servikál ho via-aérea ho nivel superior kuandu komprime klaru ka habit iis la sai halo nia mate”
Diretor mos dehan katak nia tara an tanba aimoruk laiha ne’e la los. Klaru iha loron rua ikus antes akontesimentu ne’e atu akontese, pasiente komesa hatudu ona nia sintomas azeite nia la dun koopera, ne’e alteradu uituan iha loron rua ikus ne’e iha okaziaun balun nia hatudu hanesan ne’e.
“Serake ida ne’e mak sai faktor hodi nia bele hanoin barak ba tara an ita la hatene ne’ebe buat sira ne’e ami esplika bazeia ba parte hospital asuntu klinik nian, karik kauza husi fora ida ne’e parte relevante kompetente sira mak sei investiga sira”
Kualkér moras ruma tama hospital nasional sempre komunika meius komunikasaun mak mediku sira bolu familia esplika didiak tantu nia progresu ho re prosesu mudansa ne’e ba kotuk, ka ba oin ka nafatin sira tenke esplika ba pasiente nia progresu loro-loron ne’e obrigatoriu mediku pesoal saude sira atu esplika evolusaun pasiente loro-loron nian ba familia pasiente
“Kuandu kondisaun diak ita dehan diak, la di’ak ita dehan la di’ak iha ne’e ema nia vida ne’e ita labele politiza fali. Ita labele promete de’it dehan di’ak, di’ak mak derepenti mate tiha familia bele akuza fali profisional saude sira, meius komunikasaun ne’ebe mak adekuadu ne’ebe durante ne’e ami hala’o hela, dehan Diretor Vidal.
