Reportazen Santina Lucia da Costa
Tuir dadus Demografia Peskiza 2016 hatutu katak dadus mortalidade bele sura nafatin ba inan ne’ebe mate iha 195/1000 no mos labarik sira iha 49/1000, ba iha infantil nian iha 30/1000
Asosiasaun Parteira Timor-Leste (APTL) selebra aniversariu APTL ba dala 20 ho tema “Parseria entre Parteira ho inan, oan, familia no komunidade, hodi garante kualidade serbisu saude maternu infantil ne’ebe integardu, iha kontekstu pandemia COVID-19”.
Ba jornalista sira Ministra Saude, Odete Maria Freitas Belo hateten loron parteira sia nian iha tinan ne’e, hare liu konaba bens estar parteira sira nian, sira nian serbisu hamutuk, laos iha ospital maibe oinsa sira nia ligasaun no koordenasaun ba malu iha sira nia area rasik.
“Hau mos koalia ba sira hanesan funsionariu publiku hanesan asosiasaun, maibe sira barak serbisu iha funsionariu publiku, hanesan ema ne’ebe hatan ba iha komisaun funsaun publika, entaun sira tenki serve, presta sira nia asistensia liuliu ba inan ho labarik sira iha nivel nasional ba to’o iha baze fatin rurais sira”, hateten Ministra Saude, Odete Maria Freitas Belo, iha salaun Katedral Vilaverde, 20/11.
Ministra Saude dehan kapasitasaun sira nian tenki lao ho Ministeriu Saude sira nian, tuir padraun ne’ebe mak iha, atu nune’e labele difikulta sira nia direitu iha futuru.
Nia mos dehan durante ne’e parteira sira nia atendimentu ba inan isin rua sira, sira atende di’ak, parteira nia serbisu mak fo atensaun ba iha inan isin rua, liuliu ba sira ne’ebe mak prontu tur ahi. Serbisu iha area rurais sira iha postu sentru saude koalia kona-ba promosaun saude, sira nia knar mak fo atensaun ba inan isin rua sira.
Tuir dadus Demografia Peskiza 2016 hatutu katak dadus mortalidade bele sura nafatin ba inan ne’ebe mate iha 195/1000 no mos labarik sira iha 49/1000, ba iha infantil nian iha 30/1000. Ba numeru ida ne’e Ministra dehan bele halo redusaun maibe se kompara ho nasaun seluk Timor sei tama iha kategoria as.
Iha fatin hanesan Prezidente Asosiasaun Parteira Timor-Leste (APTL), Parteira Natalia de Araujo, informa tuir dadus peskiza demografiku 2016 kona-ba mortalidade inan iha 195/1000, mortalidade labarik menus husi tinan 5 mai kraik 41/1000, taxa mal-nutrisaun ba labarik 46%, kobertura imunizasaun kompletu 53%, partus asistidus 57%, partus iha fasilidade saude 49%.
Nia dehan husi relatoriu peskiza demografiku ne’e hatudu katak, Timor-Leste hahu iha progresu ba dezenvolvimentu iha area saude nian.
Parteria Natalia de Araujo, deklara, Tuir metas husi objetivu dezenvolvimentu sustentavel to’o 2030, Timor-Leste hakarak reduz kazu mortalidade maternal husi 195/1000 ba 70/1000 mortalidade labarik menus tinan 5 mai kraik 41/1000 tun ba 25/1000.
Nia dehan atu reduz numeru mortalidade inan no oan, APTL presiza hetan apoiu husi entidades hotu-hotu, liuliu governu no Parlamentu Nasional atu aprova orsamentu no politika.