Reportajen Adroaldo “Saretukau”
Iha abertura kampaña segunda volta Dr. Ramos Horta iha Oe-cusse, ba povu Atoni oan sira, Horta hato’o sei esforsu hodi adere Timor-Leste sai membru ASEAN, tanba liu hosi ita nia adezaun, bele aselera liu tan ita nia ekonomia rai laran, aleinde ne’e, Horta mos sei hametin no aumenta relasaun di’ak ho nasaun hotu ne’ebé nia koñese.
Horta hatete Indonézia mak apoiu ita uluk kedas atu tama ba ASEAN, nu’udar Prezidente Repúblika períodu 2007-2012, iha 2011 Ramos Horta ko’alia rasik ho Prezidente Indonézia Sulilo Bambang Yudhoyono para formaliza pedidu Timor-Leste atu tama ba ASEAN.
“Ita tama ASEAN sei halo ita nia ekonomia haksoit ba oin, tanba ASEAN ema populasaun hamutuk 700 milloens (juta atus hitu),” nia dehan, tanba liu hosi ita nia adezasaun mak sei dada investor sira mai Timor-Leste hodi kontribui ba dezenvolvimentu nasional, tulun mos seitor privadu rai laran ne’ebé hahú ona sira nia aktividade, nune’e bele hasa’e ekonomia nasional.
Eis Prezidente Repúblika ne’e hateten ho nia esperiénsia ne’ebé di’ak no koñese nasaun viziñu no nasaun sira seluk hanesan Indonezia, Austrália, Nova-Zelandia, nasaun ASEAN sira hanesan Japaun, Korea, Xina, nasaun sira iha Europa, Amérika, Brazil, ita bele hametin no aumenta relasaun di’ak ho nasaun sira ne’e hotu.
Iha fatin hanesan, kandidatu Prezidente Repúblika Mariano Assanami Sabino ne’ebé fo apoiu ba Ramos Horta iha eleisaun segunda volta ne’e hatete iha komísiu kandidatu Horta iha Oe-cusse katak, apoiu Ramos Horta ho razaun ida mak Timor nia kredibilidade monu iha mundu internasionál, tanba ne’e Assanami fiar ho Horta nia ukun sei kria hikas relasaun di’ak no hamorin hikas Timor nia naran iha mundu internasionál.
“Razaun terseiru mak ne’e, tanba Timor mout ona, ema la rekoñese ona, Timor taka aan tiha ona, momentu sertu ba Dr. Ramos Horta tenki sa’e fila-fali, tanba ne’e ita tenki esforsu para hodi fila-fali Timor ba mundu, hodi mundu mai Timor liu hosi Dr. Ramos Horta. Ita orgullu ho nasaun previléziu sira CPLP, nasaun viziñu sira, nasaun bo-boot sira hanesan Japaun, Xina, se mak habelun ho sira, se mak hamaluk ho sira? Dr. Ramos Horta,” hatete Assanami iha Oe-cusse.
