Home Meio Ambiente SEF Aloka Korpu Guarda Floresta 223, Kontrola Rekursu Florestal ektare 868 iha...

SEF Aloka Korpu Guarda Floresta 223, Kontrola Rekursu Florestal ektare 868 iha Territóriu

1373
0
Korpu Guarda Floresta ne'ebé hetan kontratu hodi Aloka ba kada munisípiu. [Foto Umbelina]

Reportajen Umbelina dos Reis

Korpu Guarda Floresta (KGF) iha Timor-Leste hamutuk 223 asina kontratu ho Ministériu Agrikultura, Pekuária, Peska no Floresta (MAPPF) ba fulan 6 nian, hodi hala’o sira-nia knaar no tau matan ba rekursu florestal neʼebé eziste iha munísipiu 13 inklui RAEOA ho nia luan kuaze ektare rihun 868 ka 59%.

Sekretáriu Estadu Floresta (SEF), Fernandino Vieira da Costa, informa ba pesoal sira ne’ebé foin asina kontratu ho governu ne’e tenki serbisu no hala’o knaar ho responsabilidade, tanba hetan konfiansa atu serbisu remata iha fulan Dezembru 2024.

“Ha’u husu ba pesoál guarda florestal sira hotu ne’ebé ohin asina ona kontratu atu hatudu imi-nia dedikasaun hodi hala’o serbisu iha área ne’e ho responsabilidade, tanba imi-nia serbisu hotu sei iha mós avaliasaun hosi superior sira, bainhira serbisu di’ak, imi sei hetan konfiansa no kontinua, maibé servisu ladi’ak, kontratu sei termina tuir tempu ne’ebé determina ona.” dehan Sekretáriu Estadu Florestal, Fernandino Vieira da Costa, ba Jornalista sira iha edifísiu Floresta Caicoli, kuarta-feira, 27/03.

Nia hatutan, tenki proteje no konserva fali rekursu natural sira ne’ebé iha nasaun  ne’e tantu flora no fauna hodi nune’e bele garante sustentabilidade floresta iha ita-nia rai, nune’e mos bele asegura di’ak ba obra sira neʼebé maka governu dezenvolve ona.

Nia dehan, Korpu Guarda Floresta ne’ebé mak desloka ba iha munisípiu 13 inklui RAEOA kada munisípiu ema na’in 10 ka 20, dala ruma depende kada munisípiu ne’ebé mak populasaun barak, iha área ne’ebé luan entaun presiza ema barak hodi nune’e bele kontrola ou halo monitorizasaun ba iha ai-laran, nune’e ema labele tesi ai arbiru ou sunu rai arbiru.

Iha fatin hanesan, Diretor Jeral Floresta, Raimundo Mau, realsa kada tinan Timor-Leste lakon ni-nia rekursu ai-laran 1,7% ekivalente ba área ektare rihun 10, tanba komunidade tesi ai arbiru ka ilegál ne’ebé komunidade sempre halo iha nasaun ne’e.

“Ita-nia nasaun kontinua lakon ninia rekursu área ai-laran tuan sira ektare rihun 8 to’o rihun 10 ho ninia persentajen 1,7%, tanba komunidade laiha konsiénsia kontinua tesi-ai arbiru.” Dehan Diretor Jeral Floresta, Raimundo Mau.

Nia haktuir katak, kada tinan komunidade sira neʼebé maka hela iha área rurál sempre hala’o sira-nia atividade tesi ai ilegál ne’ebé Estadu bandu ona ba sira-nia interese privadu sein iha koñesiementu hosi ministériu, liu-liu iha floresta.

“komunidade ne’ebé mak hela iha área rural sempre hala’o sira nia atividade tesi ai ilegal ne’ebé mak estadu bandu ona ba sira nia interese privadu no sein koñesimentu hosi ministériu ou hosi guarda floresta rasik, tanba ne’e maka área sira ne’ebé konsidera hanesan ai-laran tuan, ohin loron sai fali ona fatin halo to’os no uma”.

Nia haktuir, plantasaun ne’ebé moris iha ai- laran, ohin loron, populasaun tesi arbiru no estraga arbiru ba sira-nia interese privada.

“Nune’e akordu kontratu ne’ebé parte Sekretáriu Estadu Floresta (SEF) halo ona kontratu ho kazual korpu floresta na’in 223 ne’e sei hala’o sira-nia serbisu dentru fulan neen nia laran atu reforsa fali liman ain governu nian hodi halo kontrola di’ak liu-tán ba rekursu ai-laran sira iha nasaun ne’e.” Nia Konklui.

Print Friendly, PDF & Email

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here