Reportajen David Costa
Prezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta, seidauk simu resposta ruma husi Ministériu Públiku (MP) relasióna ho keixa ne’ebe maka nia halo hodi hasoru ekipa Sekretáriu Estadu Asuntu Toponímia no Organizasaun Urbana (SEATOU) kona-ba eviksaun hasoru komunidade okupante espasu públiku iha Dili laran.
Prezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta, dehan, Ministériu Públiku seidauk resposta buat ruma kona-ba keixa refere.
“To’o agora seidauk. Ha’u nia keixa mak ne’e de’it, ha’u la’ós kontrola evakuasaun la’e, ha’u kontra de’it primeiru, laiha dialógu sufisiente, akordu sufisiente nune’e muda ema sira,” dehan PR Horta hafoin sai oradór ámbitu reflesaun nasionál tinan 50 aniversáriu proklamasaun independénsia Timor-Leste nian iha Salaun Auditóriu Fakuldade Siénsia Sosiais UNTL Kaikoli, Dili, Kuarta 9/04.
Nia afirma, sim muda duni, mas depois haree oinsá no sira ba ne’ebé, liu-liu sira ne’ebé halo tiha ona negósiu ruma ne’e, balun governu rezolve di’ak, kompensasaun selu tiha ona, buka solusaun ba sira seluk tan.
Nia reforsa, depois lori fali PNTL, polísia militár, depois balun kuitadu, sira ne’ebé faan modo iha trotoar sira ne’e, baku sira, tebe meja sira ne’e.
“Sorti ha’u laiha ne’eba, se ha’u mak iha ne’eba ami tuku malu ona,” nia hatete.
Antes ne’e, Prokuradór Jerál Repúblika, Alfonso Lopes deklara, nia parte simu ona keixa husi Prezidente Repúblika, José Ramos Horta, kontra Sekretariu Estadu Asuntu Toponomia no Organizasaun Urbana, Germano Santa Brites Dias. No keixa husi Xefe Estadu hasoru SEATOU ne’e tama ona, maibé presiza halo lai verifikasaun ba keixa refere.
“Keixa PR Horta ligadu ho SEATOU nia asaun ba negósiante sira ida ne’e tama ona, maibé ida ne’e ita presiza verifika lai,” dehan Prokurador Alfonso ba jornalista sira hafoin partisipa aniversáriu Komisaun Anti Korrupsaun, iha Farol, Dili, Sesta 21/02.
Nia afirma, keixa husi PR Horta tama ona tuir odamatan nune’e presiza verifika didi’ak keixa refere. Tanba ne’e, Kuandu keixa ne’e tama prezia iha avaliasaun husi Prokuradór returnu hodi delega ba orgaun investigadór sira.
Molok ne’e, Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta, informa, nia hato’o keixa ba Ministériu Públiku kontra Sekretariu Estadu Asuntu Toponomia no Organizasaun Urbanada, Germano Santa Brites Dias, tanba konsidera asaun ne’ebé Sekretariu Estadu ne’e halo viola lei.
PR Horta hatete, nia hamutuk ho Provedór Direitus Humanus no Justisa (PDH) hato’o ona keixa hasoru SEATOU.
“Sim, ha’u aprezenta duni, ha’u aprezenta (keixa) dala rua ba PJR, hamutuk ho PDHJ,” dehan Xefe Estadu ne’e ba jornalista sira hafoin partisipa selebrasaun tinan foun Lunar, iha salaun Multiuzus-GMN, Bebora, Sesta 17/01.
Konteudu husi keixa ne’e, PR Horta husu ba Prokuradór Jeral Repúblik (PJR) atu haree didi’ak kompetensia legal husi SEATOU ba eviksaun ne’ebé nia hala’o.
“Sim, buat ne’ebé, primeiro haree didi’ak buat ne’e lá’os kompeténsia legál Sekretáriu Estadu Asuntu Toponímia no Organizasaun Urbana nian. Haree didi’ak lei, nia (SEATOU) lee didi’ak lei, ne’e lá’os nia kompeténsia, nia vióla ona lei, governu vióla ona lei, ne’e lá’os nia papél,” dehan PR Horta.
PR Horta hatete, hotu-hotu konkorda katak sidadaun sira labele okupa ilegál ba fatin ne’ebé estadu presiza, maibé labele halo fali diskriminasaun.
Maibé, balun haree iha Metiaut ne’e okupa, entaun la bo’ok, maibé bo’ok fali sira ne’ebé kiak ne’e, tanba ne’e Xefe Estadu husu ba governu atu tenke fó duni kompensasaun ba komunidade sira ne’ebé afetadu.
Alende, ida ne’e PR Horta hato’o mós nia lamentasaun ba envolvimentu F-FDTL iha eviksaun.
“Ha’u la konkorda mak lori forsa armada, entaun signifika la konfiansa polísia, entaun buat oan nune’e tenke lori forsa armada, la lori polísia, entaun buat ruma boot liu fali lori saida? Purtantu forsa armada, forsa armada nia fatin, polísia, polísia nia fatin, lalika kahor demais buat rua ne’e, se la’e buat hotu polísia militár tenke tama,” dehan nia.