Konferensia Sosiedade Civil ASEAN ka Forum Ema ASEAN 2019 lao ho susesu to’o rohan, hosi 10 – 12 Setembru, maski iha parte Governo Thailandia nian hodi halo forum ketak ida ho naran hanesan. Chairperson ba Forum ne’e, ChalidaThacharoensak expresa kona ba susesu Forum ne’e nian iha Konferensia Imprensa dala ikus ba media imprensa, iha Centru Konvensaun Universidade Thammasat, Kampus Rangsit, 12/09, iha Bangkok Thailand.
“Forum ne’e lao ho susesu to’o rohan. Enkontru Plenaria sira, workshops mak halao no dialogu mak halo reprezentante governu nian, lao ho diak tebes,” Chalida expresa.
Forum Ema ASEAN ne’e taka ho debates kona ba Statementu Forum nian ne’ebe fo sai kona ba analiza situasaun politika, ekonomia, sosial no kultural hosi mak ema sira iha rejiaun sudeste asiatiku hasoru. Situasaun espesifiku balun mak temi iha debate laran inklui situasaun inserteza, instabilidade, no risku seguransa iha rejiaun ne’e nia laran, haree mos kona ba jogu poder entre rai jigante rua, Norte Amerika ho Xina ne’ebe kauze tiha ona erosaun ba fiar entre membru estadu ASEAN nian, kresimentu disegualidade, pobreza, no situasaun protesaun sosial mak tau aas konsiderasaun dereitus umanus, inklui dereitu ema ho defisiensia, indijineo sira, LGBTQI, feto, labarik, refujiadus, no imigrante sira.
Chairperson Forum Ema ASEAN nian hosi Timor-Leste, Koko Valentin, hatudu ninia haksolok ba rezultadu Forum nian.
“Maski hasoru dezafiu oioin, Komisaun Organizadora konsege lori Forum ne’e to’o ba iha rohan. Forum ne’e sei kontinua halo avaliasaun hodi haree hikas lisaun sira mak presija aprende no halo mudansa iha forum sira tuir mai,” Koko Valentin hato’o.
Konseleiru Embaxada Timor-Leste nian iha Thailandia, Elisa Maria da Silva, esplika kona ba relasaun sosiedade civil ho governo iha Timor-Leste ba Forum.
“Iha Timor-Leste ami iha relasaun diak ho sosiedade civil tanba sira mak matan, tilun, no ibun povo nian. Tanba ne’e ami sempre iha kooperasaun dia ho sira. Governo fo apoio maibe governo la limiti sira nia liberdade,” Elisa hatlete iha dialogu entre participante Forum nian ho representanter governo sira.
Konferensia ne’e partisipa hosi ema 1200 resin, hosi nasaun 11. Besik metade hosi numeru total ne’e mak partisipante nasional Thailandia nian, metade seluk mai hosi organizasaun sosiedade civil sira iha rejiaun ne’e no mos hosi organizasaun naun-governamental rejional sira. Timor-Leste haruka ninia reprezentante nain 11 hodi partisipa iha Forum ne’e, lori Sekretariadu APF Timor-Leste nia naran, ne’ebe hamahan an iha FONGTIL.
Forum ne’e hafahe diskusaun ba Espasu Konverjensia 7; Dereitus Umanus, Demokrasia, no Asesu ba Justisa, Dame no Seguransa, Negosiu, Investementu, Poder Korporativu nian, Sustentabilidade Ekolojiku, Inovasaun, Teknolojia Foun no Teknolojia mak mosu dadaun no Dereitu Dijital, Migrasaun, no Moris ho Dignidade.
Tinan oin, 2020, Konferensia Sosiedade Civil ASEAN nian sei halao iha Hanoi, Vietnam.
