Reportajen David da Costa
Komunidade iha Postu Administrativu Quelicai Munisipiu Baucau, husu governu atu halo lalais reabilitasaun estrada husi Postu Quelicai Uai-aka ba iha Postu Administrativu Ossu Munisipiu Viqueque.
Ba situasaun ida ne’e komunidade Quelicai Maria Juaquina hateten, reabilitasaun estrada Quelicai ba iha Ossu seidauk halo maske Governo tau ona fatuk dahuluk iha Abafala iha tinan kotuk liuba, maibé to’o agora seidauk bele halo ne’e tanba saida? povu persiza estrada diak atu nune’e bele lori nia produtu ba iha merkadu.
“Ami povo deskonfia katak politika Governo ba eleisaun ne’e maka sira seidauk halo estrada ne’e. ami povo hakarak husu governu favor bele aselera estrada, atu nune’e komunidade bele asesu. labele mai hamrik iha povo nia oin, dehan fó naroman ba povo maibé realidade laiha,” Dehan Maria ba Neon Metin Liuhusi WhatsApp, iha Kuarta 8/02.
Tanba ne’e nia husu governu tau hanoin ba povo, tanba iha povu maka Governu ne’e iha, labele tur tiha kadeira la hanoin fali povo, no hanoin maka nia kabun deit no halo povo mak sai vitima nafatin.
“Ami Husu ba Governu aselera lalais estrada ne’e, atu nune’e povo bele asesu ba iha merkadu hodi ble faan nia produtu hodi bele sustenta ba nesesidade,” nia husu Governu.
Hatan ba iha preokupasaun komunidade nian, Administradór Postu Administrativu Quelicai, Mateus Soares Cabral “Bere Mesak” liuhusi telefone hateten, reabilitasaun estrada husi Postu Quelikai ba iha postu Ossu ne’e, horseik kompañia Chongqing Internasional Construction husi China halo ona sira nia fatin, atu rai materiál sira ne’ebé halo reabilitasaun ba estrada ne’e iha Abafala.
“Horseik sira ko’alia depois selu tiha ba afetadu sira, entaun sira komesa book ona estrada ne’e. Estrada ne’e bele hahú halo ohin no aban, maibé BNCTL seidauk seluk afetadu sira, tanba sira nia programa ne’e, BNCTL sira selu tiha afetadu sira, entaun servisu ne’e hahú ona,”nia esplika.
Ministru Obras Publiku (MOP) Abel Pires, dehan estrada reabilitasaun Quelicai ba Ossu ne’e agora kompañia iha ne’ebá ona, no laiha impedimentu husi komunidade tanba komunidade afetadu sira, MOP halo ona transferénsia osan ba iha BNCTL no halo pagamentu deit.
“Ita boot sira ba haree deit, kompañia iha ne’ebá hotu ona. Laiha buat ida tan maka atu impede, ne’e hau deklara fila fila ona, no prosesu ne’ebá ne’e finál tiha ona. Osan ne’ebé atu selu ba ita nia komunidade afetadu, mós ami transfere ona iha BNCTL, ita rezovel tiha ona. Ne’ebé kestasun ezekusaun, kompañia no supervizaun mós iha ne’ebá hotu ona,” nia haktuir.
Entertantu reabilitasaun estrada husi Quelicai Uai-aka ba iha Ossu ne’e, lansa ona iha loron 9 Dezembru 2022, no estrada ne’e ninia distánsia kilómetru 22,7 ne’ebé maka kompostu hosi asphalt metru 4, alargamentu metru ida (1), no ninia ombru metru rua (2).
Diresaun Nasionál Estrada, Ponte no Kontrolu Cheias hosi Ministériu Obra Publiku ( MOP ) aloka orsamentu hosi fundu infraestrutura tinan fiskál 2022 hamutuk $ 16.547.661,76.
Durasaun ba reabilitasaun estrada Quelicai ba iha Ossu fulan 18 ,ne’ebé responsável hosi kompañia Chongqing Internasional Construction, no supervizaun hosi kompaña PY konsep perunding Sdn Bhd hosi Malázia ho durasaun kontratu kontratu fulan-18 no totál orsamentu $ 452.122.00.
