Reportajen Joselina Dos Santos
Partidu Kongresu Nasionál Rekonstrusaun Timorense (CNRT), deskonfia katak rezultadu votus validus Eleisaun Parlamentar 2023 ne’e Sekretáriu Tekniku da Administrasaun Eleitoál (STAE) ho Komisaun Nasional Elisoens (CNE) la kumpri regulamentu, tanba la tuir tabulasaun nasional CNRT nian, nune’e CNRT husu STAE ho CNE atu halo investigasaun kle’an ba aktu sira ne’e, no mós sei submete ba Ministériu Públiku atu hadi’a sistema ne’e iha futuru.
Liuhosi Konferénsia Imprensa, Vise Prezidente Partidu CNRT Tomas Cabral hateten, ekipa tabulasaun Nasional ne’e bele deteta rezultadu, maibé CNRT la dun satisfas ba aktu sira ne’e, tanba haree ba rezultadu kontajen inisiu iha sentru votasaun tuir lei, lori mai Munisipiu rekonsilasaun aktas ne’e tenke publika iha kanál televizaun, ne’ebe povu bele asesu, maibé iha loron 21 Maiu kalan, la hetan rezultadu husi Munisipiu sira, depois iha loron 22 Maiu laiha, maibé kalan mak foin mosu situasaun hanesan ne’e.
“Iha eleisaun prezidensial buat hotu la’o diak, eleisaun lejislativa ne’ebe atu forma governu ida ho kredibilidade no responsabilidade, maibé aktu ida ne’e mak STAE la kumpre situasaun ida ne’e, halo Prezidente Republika mai to’o iha CNE husu atu halo investigasaun kle’an ba aktus sira ne’e. Tanba ne’e tékniku sira sei fahe tanba iha fiskais sira iha Sentru votasaun, husi brigada ne’ebe STAE rekruta mak sira ba informa ba Prezidente Sentru votasaun”, dehan, Vise Prezidente CNRT, Tomas Cabral, iha Salaun Sede CNRT Bairro dos Grilhos, Tersa 06/06.
Nia hatutan iha Munisipiu balun hanesan Ermera, Dili no Maliana buletin votus la to’o, buletin votus imprime mais 10%, 1 Millaun husi 800 mill depois ema ba vota 600 mill, tanba ne’e CNRT hola pozisaun atu tau sasan sira ne’e iha nia fatin, tanba rona rasik Prezidente Republika, Dr. Jóse Ramos Horta koalia nia rezultadu ne’e iha impaktu, nune’e sei troka funsionariu foun ba funsionariu sira ne’ebe servisu iha STAE atu hadi’a sistema no prosesu sira ne’e.
“Ami iha preokupasaun ida atu halo investigasaun ba Ministeriu ne’ebe toma konta ba asuntu ida ne’e tanba ida ne’e intervensaun politika mak situasaun sai nune’e”, nia preokupa.
Iha fatin hanesan, Porta Voz Carmelita Caitano Monis hatutan CNRT mos estabelese tabulasaun nasional ne’ebe haree ba akta modelu C, ne’ebe fiskais CNRT servisu hotu iha Sentru votasaun no estasaun votasaun iha Timor laran, simu akta husi fiskais partidu CNRT nian.
“Bainhira simu ami analiza no haree katak iha diferensa balun ne’ebe ami tau hamutuk, katak ami deskobre iha inkonsisténsia total votus ba partidu politiku balun, halakon votus partidu iha Sentru votasaun, akta C la prienxe maibe akta B prienxe, ikus Prezidente meza la autoriza akta C ba atribuisaun fiskais partidus politikus sira”, nia dehan.
Porta Voz hatutan, hahalok ne’ebe CNRT transforma ne’e tau iha konkluzaun katak iha irregularidade, nia impaktu to’o iha fraude eleitóral ne’ebe ema balun fó hanoin, atu halo manipulasaun data, realidade ema hotu hatene katak iha modelu akta B ne’e mak transforma ba modelu akta C, ne’ebe fó fiskais partidus politikus entrega ba sira nia partidus politikus, sai nu’udar baze fundametal ida atu partidu bele hare votus ne’ebe hanesan, no votus ne’ebe povu fó konfiansa ba kada partidu.
