Reportajen Francisco JDA
Relasiona ho asembleia jeral iha Organizasaun Nasaun Unidas (ONU), ne’ebe halao iha Nova Yorke, hodi halo votasaun kona ba situasaun violasaun direitus umanus iha Myanmar, nune’e nasaun barak halo rezolusaun ida ho tema Direitu Umanus, Paz no seguransa, tanba golpe military, violasaun direitus umanus akontese, tanba ne’e rezolusaun ne’e atu kondena golpe military, nune’e ezije ba governu Myanmar atu respeita direitu umanus, atu liberta prizioneiru sira nune’e bele husik reprezentante Sekretáriu Jerál tama iha Myanmar, tanba to’o agora reprezentante Sekretáriu Jerál la tama, tanba military sira la aseita, violasaun direitu umanu no golpe military kontinua akontese.
Relasiona ho pozisaun Timor-Leste nian ne’ebe abstain hamosu kritika barak hosi sosiedade, tanba sa Timor-Leste tenke abstain.
Ho situasaun ne’e hafoin Parlamentu Nasionál (PN) hala’o plenária, tuir Deputadu Partidu Demokratiku, Mariano Asanami Sabino iha intervensaun hatete katak, Myanmar nia luta ne’e inspira mós Timor-Leste nia luta, tanba ne’e la iha razaun atu fó apoiu ba regime ditadura ne’ebé oho nia povu, ida ne’e Timor-Leste la fó dalan, diak liu moris kiak no moris mesak tanba geografikamente Timor-Leste iha rejiaun Asean, la presija lobby atu tama Asean.
“Ba ha’u Myanmar sai demokrátiku mak foin bele tama, junta militár nia iha ne’ebá ita labele tama ida, la’ós tama Asean, para Asean atu fo han ita, tanba ne’e mak nein razaun uitoan atu dehan katak, tanba Asean no tanba ekonomia atu tama, maibé ita presiza malu, ita la presiza junta militár ida ne’ebé oho fali nia ema, ne’e traisaun ba ita nia luta no traisaun ba fundamentu atu harii nasaun direitu demokrátika,” hateten Mariano Asanami Sabino iha PN, 22/06
Asanami reforsa tan, Timor-Leste nu’udar fundamentu ba harii estadu direitu demokratiku, valores ida atu labele haluha tanba ne’e kondena makaas aktu ne’e, tanba ne’e husu Ministra Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun atu bele esklarese iha Parlamentu para bele deklara pozisaun governu nia.
Liga ho asuntu ne’e hafoin intervensaun hosi Ministru Asuntu Parlamentares no Komunikasaun, Francisco Jeronimo hatete katak relasaun ho Timor-Leste nia votu abstain iha ONU, nune’e mak Ministériu Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun hasai ona press release ida ba públiku karik presiza nafatin Ministra atu mai fó esplikasaun sei koordena di’ak, para esplika iha komisaun ou depende ba desizaun Parlamentu nian.
Timor-Leste nia partisipasaun iha Organizasaun nasaun Unida (ONU) hafoin nasaun boot sira hanesan Amérika, nasaun sira iha Europa no Ázia kria rezolusaun ida, kona ba golpe militár iha Myanmar ne’ebé hamosu violasaun Direitu Umanu no golpe militár hasoru governu Myanmar, ne’ebé eleitu tiha ona maske nasaun sira CPLP no kuaze nasaun 119 ne’ebé vota a favor no 36 nasaun mak abstain inklui Timor-Leste.